Wil jij straks fracties van een seconde sneller schaatsen en skeeleren of laten zien dat je een echte YVG-er bent? Leg dan alvast wat geld opzij voor de nieuwe clubkleding, hij komt er aan. Maar waar moet deze kleding aan voldoen? De Coach online zocht het uit.Door Hannie Poletiek

Welke invloed heeft schaatskleding op onze prestatie? Hoe doen ze hier onderzoek naar? En waar moet je op letten? Dit vroegen we aan Inge Stoter, manager van Innovatielab in Thialf. Want toen ik in 1986 begon met schaatsen bij YVG had ik een dikke trui aan, een joggingbroek en dikke wanten. Maar dat is tegenwoordig ondenkbaar.

Even voor de jeugd onder ons: de trainingen van toen vonden buiten plaats in het Stadspark. Het kon vriezen en het kon dooien, regenen of sneeuwen, zon of mist, iedere training was het weer anders. Soms ging je heel snel omdat de wind hard woei in de rug, maar zodra je de bocht uitkwam moest je vechten tegen de elementen. Dat waren nog eens tijden.

De eerste clubkleding

Ik had al snel begrepen dat een sjaal bij de training echt “not done” was, dus die bleef thuis. En die joggingbroek bleek ook niet ideaal toen ik wat vaart kreeg, wapperde deze om mijn benen. Jan Uitham mijn toenmalige trainer was wel te spreken over een echte wollen trui. Hij had immers de Elfstedentocht in 1963 uitgereden in een prachtig exemplaar waar hij wereldberoemd mee is geworden.

Ondanks dat de letters en het logo snel loslieten heb ik nog jaren met dit jasje geschaatst

Maar toen in 1987 de eerste clubkleding werd aangeboden heb ik toch maar een jasje gekocht, zo hoorde ik er ook bij. En mijn redenering was: YVG-ers zullen wel weten wat de beste kleding is. Ondanks dat de letters en het logo snel loslieten heb ik nog jaren met dit jasje geschaatst. Er waren al 2 nieuwe lijnen clubkleding langs gekomen toen ik nog in dat eerste jasje rondreed. Zo degelijk was deze wel.

Maar de kledingindustrie ontwikkelt zich razendsnel en waar let je nu op bij schaatskleding? Dit vroeg ik aan een expert.

Innovatie

Inge Stoter schaatst zelf al vanaf haar zevende. Van 2013 tot 2015 deed ze dit bij YVG. Ze werkte bij het Sport Science Instituut Groningen – onderdeel van Hanze, RUG en UMCG – hier wordt alle kennis rondom sport gebundeld. In 2020 promoveerde ze op “prestatie ontwikkeling van het schaatsen” en daarnaast trainde ze vijf tot zes keer per week. Een echte schaatsdeskundige dus in theorie en praktijk. Tegenwoordig werkt ze als manager bij het Innovatielab Thialf. Zij werken aan innovaties die snelheidswinst voor de schaatsers op moeten leveren.

Synchroon met de Olympische Spelen in een 4-jaarlijkse cyclus doen ze samen met de KNSB en TU Delft onderzoek naar de aerodynamica van de schaatskleding. Vier jaar lang kunnen ze dit geheim houden tot na de Olympische Spelen, als blijkt dat ze succes hebben dan gaan de concurrenten ook los op hun producten.

Strak in het pak

De strakke pakken die iedere wedstrijdschaatser tegenwoordig draagt verkleinen de luchtweerstand. Van de schaatsweerstand wordt 80% veroorzaakt door luchtweerstand en blijft 20% over voor de glijweerstand. Denk nu niet, ik schaf een pak aan en ga vanzelf sneller. Kracht en techniek blijft natuurlijk nóg belangrijker. Maar een goed aerodynamisch pak kan wel helpen.

Het moet wel leuk blijven dus voorlopig geen vinnen aan ons pak

In 1974 is Krienbühl, de Zwitserse schaatslegende, hiermee begonnen en we weten waar dit toe heeft geleid. Hij had dit afgekeken van de skiërs die in hun revolutionaire pakken met ongekende snelheden de berg af kwamen.

Later kwam nog de innovatie met de strips op het pak, een soort schubben zoals vissen die hebben en voor nog minder wind-turbulentie om je lichaam moesten zorgen. Maar dit werd afgekeurd. Het moet wel leuk blijven in de sport en als iedereen begint met toevoegingen op het pak, waar gaat dat eindigen? Dus voorlopig geen vinnen aan ons pak.

“Ring of fire” in windtunnel

Hoe meet je nu deze luchtweerstand bij het schaatsen? Normaal gebeurt dit in een windtunnel op bijvoorbeeld een Universiteit, waar maar een aantal statische houdingen getest kunnen worden.

Maar schaatsen is enorm dynamisch. Om ook de luchtweerstand van een dynamische beweging te meten heeft de TU Delft in Thialf aan het eind van het schaatsseizoen een mobiele windtunnel neergezet, de Ring of Fire. Deze is gevuld met zeepbelletjes die verlicht worden door laserstralen. De schaatsers moesten hier doorheen schaatsen en hun aerodynamica werd opgemeten.

Niet alleen de invloed van het pak konden ze daar meten maar ook het diepe zitten, de afzet en nog veel meer. Wat blijkt er valt nog veel te winnen met minder luchtweerstand. Hiervoor is recentelijk de stof op het onderbeen nog aangepast. Nu dat pak bijna perfect is ontwikkeld focussen ze nu op individuele verschillen. Ja en dan kom je toch op dat dieper zitten, goed opzij afzetten… we kunnen het allemaal wel dromen.

Maar laat dit alles je niet weerhouden om een mooi YVG pak aan te schaffen. Het levert je tijdwinst op, die paar 10-de van seconden kan net winst of verlies betekenen. En anders kun je het doen omdat de pakken van YVG altijd een succes zijn gebleken, ook voor recreanten.

Wie nog even een kijkje wil nemen hoe zo’n tunnel eruit ziet: hieronder een gelikte presentatie.